در ابتدا این مقاله در ایران استارتاپ بهتر است چگونگی ایجاد اکوسیستم سیلیکون‌ولی را بشناسیم. خاستگاه سیلیکون‌ولی امروزی به زمان ایجاد شرکت فرچایلد سمیکنداکتر[1] در سال 1957 برمی‌گردد. نکته قابل توجه درباره‌ی این شرکت این است که منجر به شرکت‌های اسپین‌آف (تفکیک شده) متعددی گردید – کارکنان پیشین شرکت فرچایلد شرکت‌های اینتل، AMD، و صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر کلینر پرکینز[2] را ایجاد کردند. فرچایلد نمونه‌ای است که سازندگان اکوسیستم استارت‌آپی در شهرهای ایالات متحده آمریکا امیدوار به کسب نتایج آن هستند. ایده این شرکت فقط این نیست که شرکت سهامی عام شود یا بیش از 1 میلیارد دلار خریداری شود-بلکه زمانی که شرکتی سهامی عام می‌شود یا خریداری می‌گردد، کارکنان آن شروع به ایجاد استارت‌آپ‌هایی شخصی کرده و یا در استارت‌آپ‌های دیگران سرمایه‌گذاری می‌کنند. در همین ابتدا کشور ایران عملا سرمایه گذاری در هیچ حوزه ای از تکنولوژی به صورت جهانی انجام نداده است و در برنامه ها و بودجه های سالهای آتی نیز هیچ استارتاپی به صورت بین المللی نقشی نداشته و سرمایه گذاری نیز برنامه ریزی نشده است .
از بین تمام عوامل مهم برای داشتن یک اکوسیستم استارت‌آپی سالم- دانشگاهی که از آن استخدامی انجام می‌گیرد، افراد با استعداد و با تجربه، سرمایه‌گذاری خطرپذیر، مشتری، فضای کسب‌و کار مطلوب، شرکت‌های مشارکتی- کمبود سرمایه‌گذاری خطرپذیر بیش از هر چیز دیگر ایالات میانی آمریکا را که رو به توسعه هستند دچار مشکل می‌کند. هفتاد و پنج درصد از پول سرمایه‌گذاری خطرپذیر تنها مربوط به سه ایالت می‌شود- کالیفرنیا، نیویورک، و ایالت ماساچوستز. در حوزه دانشگاه نیز کشور ایران مغزهای نخبه خود را همه ساله به آمریکا و اروپا صادر می کند و عملا نقش دانشجویان در حوزه استارتاپی در ایران کمتر شده و دانشجویان مستعد استارتاپهای خود را در کشورهای دیگر راه اندازی می کنند .
اما جیب‌های مردم ایالات میانی آمریکا نشان از پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای دارد. طبق نظر مدیر تحقیقات مرکز کارآفرینی آمریکا، یان هاثاوی، اگر سیلیکون‌ولی را درنظر نگیریم، ایالت‌های غرب میانه- که طبق گزارش مانی تری ارائه شده توسط شرکت پرایس واتر هاوس کوپرز شامل ایلینویز، میسوری، ایندیانا، کنتاکی، اوهایو، میشیگان، و پنسیلوانیای غربی می‌شود- در چند سال گذشته نسبت به همه مردم با افزایش سرمایه گذاری در مرحله کشت ایده و سرمایه‌گذاری در مرحله آغازین روبرو بودند. در ایران پیشرفت در مسائل سرمایه گذاری و تامین سرمایه استارتاپها در ضعیفترین جایگاه ممکن و صرفا شوی تبلیغاتیست و با بررسی شتابدهند ها و سرمایه گذاریهای سال های گذشته برخی از آنها از جمله آواتک ، دیموند و … متوجه می شویم که تعداد زیادی از آنها غیر فعال و یا به صورت استند بای فعال هستند .
«هم‌اکنون تغییرات زیادی ]در ایالات غرب میانه[ در حال شکل‌گیری است، که باید به آن اذعان کرد.»
بنابراین در بسیاری از اکوسیستم‌های کارآفرینی یافتن راهی برای رشد کسب و کار بسیار چالش‌برانگیز است. تراکم استارت‌آپ‌های موجود در سیلیکون‌ولی موجب افزایش این احتمال می‌شود که کارآفرینان در شعاع 50 مایلی افراد و منابعی قرار دارند که در مراحل مختلف چرخه حیات شرکت خود به آنها احتیاج دارند، که ممکن است با رشد شرکت بیش از 10 کارمند شامل مهندس، مدیر ارشد مالی، سرمایه‌گذاران بیشتر، و شرکت‌های دیگری شود که استارت‌آپ‌ها ممکن است آنها را بخرند یا بعدها توسط آنها خریداری شوند.
این به این معنا نیست که استارت‌آپ‌های ایالات میانی آمریکا دسترسی به افراد با استعداد و پول ندارند. بلکه فقط ممکن است دسترسی به آن کمی زمان ببرد.
مسئله تراکم شبکه[3] مسئله‌ای است که سرمایه‌گذاری اخیر کیس[4] در جهت از بین بردن تدریجی آن در نظر گرفته شده است. جی دی وانس که مدیریت صندوق Rise of the Rest را بر عهده دارد، در وبسایت ونچربیت[5] اظهار کرد که آنچه دارای اهمیت است مقدار پول پرداخت شده توسط گروهی از سرمایه‌گذاران نیست، بلکه رابطه‌هایی است که آنها توانسته‌اند ایجاد کنند.
مسئله این است که با توجه به اینکه سیلیکون‌ولی توانسته در زمینه استارت‌آپ 60 سال موفق ظاهر شود، در نتیجه سرمایه‌گذاری‌های آتی بیشماری نیاز است تا ایالات میانی آمریکا بتوانند از آن سبقت بگیرند.
عضو ارشد موسسه بروکینگز، مارک مورو، در یک مصاحبه تلفنی به یک رسانه معتبر آمریکایی اظهار داشت که شهرها نباید منتظر بمانند که به موفقیت‌هایی در استارت‌آپ دست یابند و سپس به روش‌های ارائه منابع بیشتر که مورد نیاز کارآفرینان است بیاندیشند. او به تمرکز ناکافی کارگران دیجیتال در شهرهای ایالات میانی به عنوان یک دغدغه اشاره کرد. این مسئله‌ای است که در حدود سال 2013 به برخی از استارت‌آپ‌ها آسیب رساند، استارت‌آپ‌هایی که به لاس وگاس نقل مکان کردند یا در آنجا دفتری باز کردند تا بتوانند از سرمایه‌گذاری 350 میلیون دلاری تونی هسیه مدیر عامل شرکت زاپوس در این شهر بهره ببرند.
مورو با اشاره به نشویل، پیتزبورگ، کلمبوس، و ایندیاناپولیس به عنوان نمونه اظهار داشت که «شهرهایی که مورد حمایت قرار گرفتند دارای دانشگاهی با رتبه 1 تحقیقاتی هستند و به دنبال ایجاد منابع غنی از استعداد در تکنولوژی هستند. نمی‌توان همه چیز را به کارآفرینی وابسته کرد.»
مورو به سازمان غیرانتفاعی LaunchCode به عنوان نمونه‌ای از سازمان‌هایی اشاره کرد که حمایت مالی بخش خصوصی از آن به ارتقای سطح استعدادهای تکنولوژی در آن شهر کمک نموده است، این سازمان توسط هم‌بنیانگذار شرکت Square به نام جیم مک‌کلوی ایجاد شد.
LaunchCode که در سنت لوئیس واقع شده است، در حال اجرای برنامه کارآموزی است که با 500 سازمان حمایت از کارفرمایان در سطح شهر مشارکت دارد.
ایجاد یک موج پیش‌رونده
هیچ یک از موارد ذکر شده گویای این مطلب نیست که سرمایه‌گذاران باید بجای صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، سازمان غیرانتفاعی ایجاد کنند. اما سرمایه‌گذارانی که تمایل به سرمایه‌گذاری در ایالات میانی آمریکا دارند می‌بایست برای دو چیز خود را آماده کنند. اول اینکه در بدو ورود انتظارات واقع‌گرایانه‌ای از آنچه استارت‌آپ‌های ایجاد شده در ایالات میانی در پی دارند داشته باشند. سرمایه خطرپذیر کارآفرینان را قادر می‌کند تا کسب و کار خود را گسترش دهند- اما یک شبه موجب ایجاد منابع استعداد در زمینه تکنولوژی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر[6] بیشتری نمی‌شود. سرمایه‌گذاران باید بدنبال کارآفرینانی باشند که آماده ارائه راه‌حل‌هایی برای چالش‌های موجود در بازار خود باشند.
درثانی سرمایه‌گذاران باید یک ارزیابی کلی از اینکه چه اقداماتی در جهت ایجاد اکوسیستم در یک شهر خاص در حال انجام است به عمل آورند و به روش‌هایی فکر کنند که از طریق مشارکت با سرمایه‌گذاران منطقه‌ای، شتاب‌دهندگان بومی، و برنامه‌های توسعه استعداد می‌توانند کمک نمایند. گزینه دیگر این است که صندوقی ایجاد کنند مانند آنچه کیس ایجاد کرد تا دسترسی کارآفرینان به منابع را در زمان گسترش کسب و کار خود تسهیل نمایند- در این مورد، سرمایه آتی مورد نظر است.
بسیاری از استارت‌آپ‌ها در زمینه تکنولوژی در حال حاضر در بازارهای ایالات میانی به موفقیت دست یافته‌اند- شرکت ExactTarget در ایالت ایندیاناپولیس و شرکت CoverMyMeds در ایالت کلمبوس هر دو بیش از 1 میلیارد دلار در سالهای اخیر خریداری شده‌اند. شرکت Duo Security با مدیریت آن آربور اخیراً توانست در سرمایه‌گذاری دوره چهارم 70 میلیون دلار جمع کند و به عنوان اولین یونیکورن استارت‌آپ شهر تبدیل شود. شناخت روش‌های مختلف کمک به شرکت‌ها در دستیابی به منابع مورد نیاز آنها به منظور توسعه هرچه سریعترشان تاثیر زیادی بر خلق چنین الگوهای موفقی دارد.
در کشور ایران زیر ساختهای یک هاب تکنولوژی حتی در سطح منطقه و در نه سطح جهانی وجود ندارد و قوانین سختگیرانه در حوزه استارتاپها نوید روزهای خوشی را نمی دهد . در نهایت مسئولین و وزیر جوان ارتباطات کشور می بایست تفکر عمیقی در این حوزه بکار گیرند و شرایط لازم را برای پیشرفت حتی در سطح همسایگانی چون ترکیه و دبی مهیا نمایند .
[1] Fairchild Semiconductor
[2] Kleiner Perkins
[3] Network density
[4] Case
[5] VentureBeat
[6] VC firms
